Bozcaada
Eski adı Tenedos olan Bozcaada’nın bu adı, mitolojik bir öyküyle açıklanır. Tarihin her döneminde cazibe merkezi olan Bozcaada, Fatih Sultan Mehmed zamanında 1455-56’da Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1912 Balkan Harbi yenilgisinin ardından Yunanistan’ın kontrolüne geçmiştir. Lozan anlaşmasına kadar zor günler geçiren Bozcaada 20 Eylül 1923 tarihinde Türk yöneticileri ve emniyet kuvvetlerince teslim alınmıştır.
Bozcaada’ya feribotla ulaşırken tüm görkemiyle sizi karşılayan kalenin, Venedik, Ceneviz ve Bizanslılar döneminden beri kullanıldığı bilinmektedir. Ana kapısındaki tamir kitabesinden, kalenin, II. Mahmud döneminde 1816 yılında adeta yeniden yaptırıldığını anlamaktayız. Kalenin iç bölümünde Bozcaada ile ilgili tarihi ve etnografik eserlerin görülebileceği bir sergi mekânı bulunmaktadır.
Bozcaada’nın neredeyse her yerinden görülebilen bir çan kulesi bulunan, Rum Ortodoks Cemaatine ait Meryem Ana Kilisesi Rum mahallesinin tam ortasında yer almaktadır ve ibadete açıktır.
Bozcada meydan ve kahvesinin yanındaki Alaybey Camii’nin kemerli giriş kapısının ön ve arka yüzündeki tamir kitabeleri kazınmış oldukları için tam okunamamakta, ancak arşiv çalışmaları caminin 1700’lü yılların başında Miralay Ahmet Ağa tarafından yaptırıldığını göstermektedir. Cami duvarları kırmızı taştan inşa edilmiştir. Kare planlı, kırma çatılı ve tek minarelidir. Cami girişi kuzeydedir. Minare kuzeybatı köşede beyaz kesme taştan yapılmıştır. Caminin içinde mihrap ve pencere üstleri barok tarzda bitkisel motiflerle süslenmiştir. Bahçesindeki hazirede (küçük mezarlık) Sultan I. Abdülhamit dönemi Osmanlı sadrazamlarından Halil Hamit Paşa’nın hazin sonuna tanıklık eden 1785 tarihli mezarı yer almaktadır. Bu hazirede isimleri belli olan toplam 14 mezar taşı bulunmaktadır.
Günümüzde Yalı Camii diye anılan caminin inşa kitabesi yoktur. Üzerinde yapılış tarihi 1655 olarak yer alır. Kare planlı, kırma çatılı ve tek minarelidir.
Bozcaada Kaymakamlığı’nın 2006 yılında tahsis ettiği tarihi binada özel bir çabayla kurulan müze Bozcaada’nın belleği olmak iddiasındadır. Müzede adanın geçmişine tanıklık eden çok sayıda belge ve obje sergilenmektedir. Küçük bir müze mağazasına da sahip olan müzede; katalog ve kartpostallar yanında adayla ilgili hatıra eşyalar satılmaktadır. Bozcaada Müzesi’ne giriş ücretlidir.
Şehir merkezinin dışında geniş bağların içinde yer alan bu taş yapılar, Bozcaadalıların yazın bağda çalışırken konakladıkları küçük ve basit yapılardır.
Gerek sofralık Çavuş üzümü, gerekse Karasakız ve Vasilaki gibi şaraplık üzüm çeşitleriyle ada, bağcılık sektöründe önemli yer tutmaktadır. Bozcaada’yı ziyaret edenlerin en önemli duraklarından biri, şarap fabrikalarıdır.
Bozcaada her ne kadar deniz ve kıyı turizmi ile ünlenmiş bir ada olmasa da sahip olduğu kıyılar, koylar ve plajlar oldukça önemlidir. Adanın en çok bilinen plajı Ayazma’dır. Uzun kumsalı ve masmavi denizi oldukça etkileyicidir. Ayazmanın yanı sıra Habbele Koyu, Mermer Burnu ve Akvaryum koyu da oldukça ünlüdür. Bozcaada’da Liman Koyu, Değirmenler Koyu, Poyraz Limanı, Çanak Limanı, Çapraz Limanı, Kocatarla Limanı, Lagor Limanı, Ayana Limanı, Ayazma Koyu, Sulubahçe Koyu, Habbeli Koyu olmak üzere on bir adet koy bulunmaktadır. Bu koylara adadaki dalış merkezi tarafından dalış turları düzenlenmektedir.
Doğayı tahrip etmeden yerel halka katlı sağlamayı hedefleyen ve kültürüne saygılı ekoturizm anlayışı Bozcaada’da turizmin gelişiminde etkin bir rol oynamaktadır.
Bozcaada’nın yüzyıllar boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapmış olmasının etkileri, mutfağına da yansımıştır. Ada mutfağında deniz ürünleri, zeytinyağlılar ve üzümün üstünlüğü tartışılmaz. Rum ve Türk mutfakları harmanlanmış haliyle sofralara lezzet katmaktadır. Ada mutfağından birkaç örnek; Asma yaprağında sardalye, domates reçeli ve ısırgan çullaması ada mutfağı denildiğinde ilk akla gelen örneklerdendir.
