Anız Yangınlarının Önlenmesiyle İlgili Valilik Tebliği
02.06.2025
Anız Yangınlarının Önlenmesiyle İlgili Valilik Tebliği
Tebliğ No : 2025/02
Amaç
Madde 1- Bu tebliğin amacı, tarımsal üretimin ana kaynağı olan toprağın biyolojik, kimyasal ve fiziksel yapısının ve çevrenin korunarak, doğal denge içerisinde toprağın verimliliğinin sürdürülebilirliği için gerekli önlemleri almak, hububat tarımında hasadı takiben toprağın yapısına ve çevreye vereceği zarar göz önüne alınarak, anız yakılmasının önlenmesi için alınacak alternatif tedbirlerle ilgili olarak, teknik elemanların, çiftçilerin eğitilmesini ve kamuoyunun bilgilendirilmesini sağlamaktır.
Kapsam
Madde 2- Bu tebliğ yukarıda açıklanan amacın gerçekleştirmesini sağlamak için, İlimiz mülki hudutları dahilinde; anız yakılmasının önlenmesi konusunda yapılacak çalışmalar ve kontrol hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili usul ve esasları kapsar.
Yasal Dayanak
Madde 3-
a) Eğitim-yayım çalışmalarında yasal dayanaklar: 08.07.2011 tarih ve B.12.0.HKM.0.02.144/MEV-2008-236/88 sayılı Bakanlık Taşra Teşkilatı Görev Yönergesi' nin 7. maddesinin 2.bendinin, "d" şıkkında "ürün kaybını ve ekolojik sisteme zarar verici faaliyetleri önleyici işlemleri mevzuatı çerçevesinde yürütmek" görevi İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü' nün görevleri arasında açıklanmıştır.
b) Cezai İşlemelerde yasal dayanaklar: 2872 Sayılı Çevre Kanunu' nun, Ek-1 Maddesinin (Ek: 26/4/2006 – 5491/23 md.) "c" bendinde "Anız yakılması, çayır ve mera' ların tahribi ve erozyona sebebiyet verecek her türlü faaliyet yasaktır. Ancak, ikinci ürün ekilen yörelerde valiliklerce hazırlanan eylem planı çerçevesinde ve valiliklerin sorumluluğunda kontrollü anız yakmaya izin verilebilir." açıklamasına göre " ikinci ürün ekilişi yapılan illerde, Valilik Makamının izni ile kontrollü anız yakmaya izin verilebilir." açıklamaları yapılmaktadır.
Buna ilaveten; 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (l) bendinde "anız yakanlara 2025 yılında her dekar için 556,71 TL idari para cezası verilir. Anız yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitişik yerler ile meskûn mahallerde işlenmesi durumunda ceza beş kat artırılır." hükmü gereği uygulama yapılacaktır.
Genel Hükümler ve Biçerdöver Sahiplerinin Anız Yakılmasının Önlenmesi Konusundaki Sorumlulukları
Madde 4-
1- Hasat edilecek ürüne ve çevreye zarar vermemek için ilgililerce yangın tehlikesine karşı, yerinde ve zamanında her türlü emniyet tedbiri alınacaktır.
2- Operatör belgeli sürücüler, tarla ve ürün durumu ile arazi yapısını dikkate alarak, anızın yakılmasına meydan vermeyecek en uygun yükseklikten biçim yapacaklardır.
3- Ormana bitişik hububat tarlalarında, ürün sahipleri ve muhtarlar, hasadı müteakip yanıcı maddelerden (anızlardan) arındırılmış 5-10 metre genişliğinde pullukla sürülmüş bant oluşturulmasını sağlayacaklar, orman içi ve kenarı tarlalarda anız, ot, çalı yakılmasına engel olarak, muhtarlar aksine hareket edenleri Jandarma veya Orman İşletme Müdürlüğüne bildireceklerdir.
4- Anız yakılmasının önlenmesinin daha etkin hale getirilmesi için diğer kamu kurum ve kuruluşları ile Ziraat Odası Başkanlıklarından yapılacak eğitici eleman talepleri İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce yerine getirilecektir.
5- Anız yakılması halinde meydana gelecek orman yangınları ve zararları hakkında İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce eğitim çalışmaları yapılacak ve 5442 Sayılı İl İdaresi Kanununun 66 ncı maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak alınacak karar ve tebliğlerin kaymakamlıklarca halka duyurulması sağlanacaktır. Anız yakılmasının yasaklanması işleminin köy muhtarlıklarınca ilan edilmesi sağlanacak ve yasaklamalara uymayanlar hakkında İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğünce 2872 Sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri ve Orman İşletme Müdürlüklerince ise 6831 Sayılı Orman Kanununun ilgili cezai müeyyideleri uygulanacaktır.
6- Kırsal alanda çalışan biçer-döverler, balya makinası, sap toplamalı saman yapma makinaları ve buna benzer hububat hasadı yapan araçlarda 2'şer adet 6'şar kg'lık yangın söndürücü tüp bulundurulması hususu İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri ve muhtarlıklarca ilgililere duyurulacaktır.
7- İl Milli Eğitim Müdürlüğünce anız yangınları ile ilgili olarak tüm okullarda öğrencilere yönelik eğitim verilecektir.
- Okullarda öğrencilere yönelik yapılacak eğitimlerde, İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerince talep olması halinde, İl-İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinde görev yapan ve konu ile ilgili eğitim almış teknik elemanlar görevlendirilecektir.
8- Müftülüklerce camilerde anız yangınları ile ilgili hutbeler okunacaktır.
9- 6831 Sayılı Orman Kanunu gereğince, devlet ormanlarında belirlenen konaklama yerleri dışında gecelemek, ocak yerleri dışında her türlü ateşin yakılması ile anız veya benzeri bitki örtüsünün yakılması yasaklanmış olup, bu hususun takibi köy muhtarlığı, Orman İşletme Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı, Emniyet Müdürlüğü, Orman Bölge Müdürlüğünce yapılacaktır.
10- Kontrol görevlileri, halkın ve köy muhtarlıklarının uyarılması, anız yakma yasağı ve tarla temizlikleri, orman piknik-mesire yerleri dışında ateş yakma, konaklama ve gecelemeler ile orman alanlarında dikkatli davranılması için uyarı ve ikazlar yapacaktır.
Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Anız Yakılmasının Önlenmesi Konusundaki Sorumlulukları
Madde 5- İl Tarım ve Orman Müdürlükleri ve Ziraat Odası Başkanlığı:
- Çiftçi eğitimi programlarında geniş bir şekilde anız yangınlarına yer verilecek, zararları etraflıca anlatılacaktır.
- Yapılacak eğitim-yayım çalışmalarında yerel yönetim imkanları ve sivil toplum örgütlerinin katkıları sağlanarak çevreye duyarlılık yaygınlaştırılacaktır.
Madde 6- Karayolları Şube Müdürlüğü:
- Havayı kirleten anız yangınları zaman zaman karayollarında görüşü azaltmakta bu durum trafik kazaları ile can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Karayolları Şube Müdürlüğünce, yol şevlerindeki otlar temizlenerek yanıcı materyal kaldırılacak. Yol kenarlarında, anız yangınlarının zararlarına ilişkin uyarıcı levhalar asılacaktır.
Madde 7- İl Jandarma Komutanlığı ve İl Emniyet Müdürlüğü:
-Hasat öncesinde, hasat sırasında ve sonrasında kontrol ve devriye görevi artırılacaktır.
Yangın vukuunda ve istenildiği takdirde yangından etkilenen canlı ve cansız varlıkların taşınması için araç ve personel yardımında bulunacaktır.
-Alınan önlem ve duyurulara rağmen, anız yangınına sebep olanlar hakkında, yasal işlem yapılmak üzere, tutulan tutanak ve yangına ilişkin tüm deliller İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'ne gönderilecektir.
Madde 8- Milli Eğitim Müdürlüğü:
-Anız yangınlarının zararlı etkilerinin, çocuklarımız ve gençlerimiz tarafından daha iyi kavranabilmesi için, eğitim müfredatında anız yangınları ve zararları konularında eğitime yer ayıracaklardır.
Madde 9- Orman İşletme Müdürlükleri ve Şeflikleri:
-Orman Kanunu'nun ilgili maddeleri doğrultusunda anız yakılmasının yasak olduğu yerleşim birimindeki çiftçiler, anız yakılması sonucu meydana gelebilecek orman yangınları konusunda bilgilendirilecektir. Köy toplantıları şeklinde yapılacak bu bilgilendirmeye İl/İlçe Tarım ve
Orman Müdürlükleri teknik elemanları da katılacaktır. Hasat öncesinde, hasat sırasında ve sonrasında yangın duyuruları yapılarak, denetimler artırılacak, yangına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.
İhbarlara, acil müdahale ekipleri oluşturularak bu konuda yerel yönetim imkanları ve sivil toplum örgütlerinin katkıları sağlanacak ve çevreye duyarlılık yaygınlaştırılacaktır. Yangına hassas bölgelerdeki tarım alanları ile orman alanları arasında, yangını önleyecek şekilde greyderle şeritler açılacaktır.
Alınan önlem ve duyurulara rağmen, anız yangınına sebep olanlar hakkında, anız yangınının orman alanına 4 km. mesafede olması halinde 6831 Sayılı Orman Kanununun ilgili hükümleri doğrultusunda cezai işlem uygulanacaktır. Bu durumda yasal işlem yapılmak üzere tutulan tutanak ve yangına ilişkin tüm deliller İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü'ne gönderilecektir.
Madde 10- Belediye Başkanlıkları:
Anız yakılmasının önlenmesine yönelik olarak, İl Valiliğimizce yayınlanan bu Tebliği kamuoyu ve ilgililerin bilgilendirilmesi için ilan edecekler. Belediye mücavir alan sınırları içerisindeki anız yangınlarının söndürülmesi için itfaiye birimlerinin müdahalesini sağlayacaklardır.
Madde 11- Köy Muhtarlıkları:
Anız yakılmasının önlenmesine yönelik olarak, İl Valiliğimizce yayınlanan bu Tebliği kamuoyu ve ilgililerin bilgilendirilmesi için ilan edeceklerdir. Anız yangınlarına sebebiyet verenleri en kısa sürede belirleyerek, ivedilikle ilgili makamların bilgilendirilmesi sağlanacaktır.
Madde 12- İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü:
-Hasat öncesinde, hasat sırasında ve sonrasında yangın duyuruları yapılarak, denetimler artırılacak, yangına sebep olanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır. Anız yangınlarının önlenmesine ilişkin, ilgili kurumlarla koordinasyon içinde çalışmalar yapılacaktır.
Yasaklara uymayanlar hakkında ilgili kurumlarca 2872 Sayılı Çevre Kanununun ilgili hükümleri doğrultusunda cezai işlem uygulanacaktır.
Yapılan çalışmalara ilişkin uygulama raporları Kasım ayı sonuna kadar İl Tarım ve Orman Müdürlüğü' ne gönderilecektir.
Kontrollü Anız Yakmada Uyulacak Esaslara İlişkin Olarak İlimizde İkinci Ürün Ekilişi Yapılan Yerlere Yönelik
Madde 13- 6831 sayılı Orman Kanunu'nda ateş ve anız yakmanın yasak olduğu alanlar, 2873 sayılı Milli Park Kanunuyla koruma altına alınmış alanlar ve özel kanunlarla ateş yakmanın yasaklandığı alanlar dışında kalan kısımlarda 2872 Sayılı Çevre Kanunu' nun, Ek-1 Maddesinin (Ek: 26/4/2006 – 5491/23 md.) ( c ) bendi gereğince sadece çeltik ekilen yerlerde, ikinci ürün ekiminde kontrollü olarak anız yakılmasına aşağıda açıklanan durumlarda izin verilmiştir.
1- İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince anız yakılması ile ilgili müracaat olması durumunda; İlde anız yakılacak köy, kasaba, ilçe, mevki, alan ayrıntılı olarak belirlenecektir.
2- İlimizde 25/08/2025 ile 15/11/2025 tarihleri aralığında 08.00 – 20.00 saatleri aralığında sadece çeltik anızlarının kontrollü olarak yakılmasına izin verilecektir.
3- Bir üreticinin–çiftçinin anız yakmasına müsaade edilebilmesi için, -Tarlasının ayrıntılı yerine, alanına ve mevkiisine ilişkin ayrıntılı bilgileri vermesi,
-Hangi ürünü-ürünleri ikinci ürün olarak ekeceğini bildirmesi,
-İkinci ürün ekeceği bilgisinin "Çiftçi Kayıt Sistemine" girişini yaptırması,
-İkinci ürün ekeceği tarlasındaki anızı yakarken başkasının mal ve canına zarar vermeyecek şekilde gerekli önlemi aldığını ve ayrıca anızını yakarken başkasının ürününe, tarlasına, konutuna, alet-makinesine vb. vereceği zararları tazmin edeceğini belirten bir dilekçe ile Kaymakamlıklara veya Valilik Makamına başvurması gerekmektedir.
4- İkinci ürün ekilişi yapılacak alanlarda kontrollü anız yakmaya Valilik/Kaymakamlık Makamının onayı ile komisyon oluşturulacaktır. Komisyonun hazırlayacağı ayrıntılı rapor sonucu anız yakma kararı verilecektir. Komisyonda, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünden ve Orman İşletme Müdürlüklerinden teknik elemanlar yer alacaktır.
5- Tarlasında ikinci ürün ekme gerekçesi ile kontrollü anız yakma izni alan çiftçinin daha sonra yapılacak kontrollerde ikinci ürün ekmediğinin tespit edilmesi durumunda; 2872 Sayılı Çevre Kanunu' nun, Ek-1 Maddesine (Ek: 26/4/2006 – 5491/23 md.) göre yasal işlem yapılacaktır.
6- Kontrollü anız yakma durumunda, oluşabilecek tüm olumsuzluklar dikkate alınarak gerekli tüm önlemlerin ilgili kurumlarca en üst seviyede alınması için hazırlıklar yapılacaktır.
7- Anız yakılırken Jandarma, İl/İlçe Belediye Başkanlıkları, Belde Belediye Başkanlıkları ve Muhtarlıklarca gerekli emniyet tedbirleri ile yangının sıçramasını önleyecek tedbirler alınacaktır.
8- Çeltik parsellerinde karantinaya tabii etmenlerin bulunması halinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğüne ilgili parseller resmi yazıyla bildirilerek; İl Müdürlüğümüzce imhası gereken parsellerde hasat artıkları yakılarak kontrollü bir şekilde imha edilecektir.
9- Müracaatların alınması, Komisyon tarafından alınan kararların ilgili kişi ve kurumlara duyurulması ile ilgili sekretarya işlemleri İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri tarafından yapılacaktır.
Yukarıda belirtilen hususlar, ilgili Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca yakından takip edilerek uygulamada herhangi bir aksaklığa meydan verilmeyecektir.
